PWiK Nysa Zgorzelec ignoruje prawomocne wyroki sądów

Zarząd PWiK Nysa w Zgorzelcu od lat stosuje praktyki niezgodne z ustawą o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków.

Zarząd PWiK Nysa w Zgorzelcu od lat stosuje praktyki niezgodne z ustawą o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Podstawą tych praktyk jest regulamin dostawy wody i odprowadzania ścieków obowiązujący na terenie gminy (uchwalany przez Radę Gminy Zgorzelec) oraz na terenie miasta (uchwalany przez Radę Miasta Zgorzelec). W oparciu o te regulaminy zarząd PWiK Nysa stosował i nadal stosuje — pomimo stwierdzeń WSA i NSA o niezgodności z prawem — między innymi następujące praktyki:

1. Odmowa wydania warunków przyłączenia do sieci z powodów takich jak:

  • nieujęcie inwestycji w wieloletnim planie rozwoju i modernizacji sieci wodno-kanalizacyjnej;
  •  brak technicznych warunków świadczenia usług ze względu na rzekomą konieczność przyłączenia nieruchomości poprzez budowę nowej sieci (a nie przyłącza) oraz brak środków na wykup sieci — skutkujące przesunięciem przyłączenia na nieokreśloną przyszłość;
  • złożenie innego wniosku niż wniosek narzucany przez spółkę, w tym wniosku zawierającego bezsensowne pytania (np. o liczbę sanitariatów);
  •  brak załącznika graficznego przedstawiającego planowaną inwestycję na działce;
  •  brak urządzeń wodno-kanalizacyjnych przy planowanej inwestycji, będących własnością przedsiębiorstwa; 
  •  brak sieci w bezpośrednim sąsiedztwie planowanej inwestycji.

2. Odmowa świadczenia usług z powodów takich jak:

  •  niewydanie warunków przyłączenia do sieci — również w sytuacjach, gdy inwestor wybudował przyłącze zgodnie z art. 30 ust. 1b Prawa budowlanego;
  •  nieodebranie prac i brak nadzoru nad pracami przez pracowników spółki, którzy nie posiadają uprawnień do odbioru robót budowlanych;
  •  brak protokołu odbioru dokumentującego poprawność wykonanych prac, spisanego jednostronnie w siedzibie spółki – pomimo faktu, że w procesie budowlanym taki dokument nie jest wymagany,  
  • brak tytułu prawnego do wybudowanego odcinka rurociągu;
  •  złożenie innego wniosku o świadczenie usług z pominięciem wniosku obowiązującego i narzucanego przez spółkę;
  •  wskazywanie jako podstawy odmowy świadczenia usług stwierdzenia, że sieć do której wpięto przyłącze nie jest własnością spółki lub że spółka nie posiada tytułu prawnego do danej sieci pomimo faktu, że jest w posiadaniu tej sieci;
  •  rzekome przyłączenie nieruchomości w sposób uniemożliwiający świadczenie usług;
  •  brak przyłączenia nieruchomości pomimo jej faktycznego, fizycznego podłączenia do sieci.

Dodatkowe praktyki spółki

  •  wymuszanie uzgadniania projektów z pracownikami PWiK Nysa, którzy nie mają uprawnień do projektowania ani formalnego upoważnienia do takich uzgodnień;
  •  pomawianie inwestora, który wybudował przyłącze zgodnie z art. 30 ust. 1b Prawa budowlanego, o samowolę budowlaną lub wykonywanie innych prac niż zgłoszone;
  •  narzucanie stosowania określonych materiałów budowlanych według własnego uznania;
  •  narzucanie umów o świadczenie usług, sporządzonych jednostronnie przez spółkę;
  •  stosowanie w wybranych umowach zapisu „woda na cele budowlane”,
  • stosowanie własnego regulaminu wykupu sieci oraz algorytmu wyceny, który zaniża wartość infrastruktury nawet o około 90%.

Stosowanie tych praktyk powoduje, że o wydaniu warunków przyłączenia decyduje dwuosobowy zarząd spółki działający wybiórczo.

Orzeczenia sądów i ich uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z 27 października 2022 r. (sygn. akt II SA/Wr 65/22) stwierdził nieważność uchwały Rady Gminy Zgorzelec nr 246/21 z 30 sierpnia 2021 r., która zatwierdzała regulamin PWiK Nysa. Wyrok ten utrzymał w mocy Naczelny Sąd Administracyjny ( sygn. akt III OSK 347/23); orzeczenie uprawomocniło się 1 lipca 2025 r.

 

W uzasadnieniu WSA wskazał m.in., że:

  •  pojęcie „warunki przyłączenia” powinno obejmować pełen katalog przesłanek, po spełnieniu których możliwe jest przyłączenie do sieci (np. kolejność przyłączania, przybliżony termin wykonania przyłączenia), wynikających z prawa budowlanego i warunków technicznych;
  •  Rada Gminy ograniczyła się jedynie do wskazania „co najmniej” pewnych elementów, nie określając wszystkich warunków, co skutkowało przekazaniem tej kompetencji przedsiębiorstwu — działanie takie jest sprzeczne z przepisami kompetencyjnymi;
  •  informacja o okresie ważności warunków lub załącznik graficzny nie stanowią przesłanek uzależniających przyłączenie do sieci;
  •  Rada nie powinna określać dodatkowych treści wniosku o warunki przyłączenia, ponieważ treść wniosku została kompleksowo uregulowana w ustawie;
  •  regulacje dotyczące odbioru wykonanego przyłącza, które odwołują się do wadliwie określonych warunków, są nieprawidłowe;
  •  kwestie własnościowe (posiadanie tytułu prawnego do urządzeń) nie mieszczą się w zakresie „warunków technicznych”.

W orzecznictwie przywołano również ustalenia, że Rada Gminy nie ma kompetencji do formułowania przesłanek negatywnych (tj. do określania powodów odmowy przyłączenia), oraz że PWiK nie może nakładać obowiązku uzyskania od spółki warunków technicznych przyłączenia na osoby, które budują urządzenia wodno-kanalizacyjne z własnych środków — takie urządzenia powinny spełniać warunki techniczne określone w odrębnych przepisach.

Wyroki WSA i NSA jednoznacznie stwierdziły, że stosowane przez spółkę uzasadnienia odmowy wydania warunków przyłączenia do sieci oraz świadczenia usług są niezgodne z prawem.

Mimo prawomocnych orzeczeń spółka nie dostosowała swoich praktyk:

  •  na terenie gminy wiejskiej, po uchyleniu przez sądy uchwały z 2021 r. przywrócono poprzednią uchwałę z 2019 r. zawierającą zakazane praktyki lecz pod inną numeracją,
  •  na terenie gminy miejskiej, nadal obowiązuje uchwała z 2021 r. zawierająca zakazane przez sądy praktyki.


Reakcje władz i apel

Sprawa była wielokrotnie zgłaszana do władz samorządowych oraz do miejscowych organów ścigania. Do tej pory brak jest skutecznej reakcji.

Sytuacja ta rodzi poważne pytania o przestrzeganie podstawowych praw konstytucyjnych: prawa do sądu, prawa do własności oraz prawa do prowadzenia działalności gospodarczej. Jeśli prawomocne orzeczenia sądów pozostają martwą literą, a instytucje publiczne nie reagują, obywatele oraz przedsiębiorcy pozostają bez realnej ochrony.

Sprawa PWiK Nysa w Zgorzelcu to nie tylko prywatny problem — to przykład systemowego lekceważenia prawa i orzeczeń sądowych. W interesie mieszkańców i lokalnej gospodarki konieczne jest, by władze samorządowe, organy regulacyjne oraz organy ścigania podjęły zdecydowane działania. Bez tego Zgorzelec pozostanie miejscem, w którym nawet prawomocny wyrok sądu nie gwarantuje dostępu do podstawowych usług.

Wnioski i żądania

Apeluję do władz samorządowych oraz właścicieli spółki o:

  •  publiczne odniesienie się do prawomocnych wyroków WSA i NSA oraz niezwłoczne dostosowanie aktów lokalnych i praktyk spółki do orzeczeń;
  •  transparentne wyjaśnienie kryteriów wydawania warunków przyłączenia oraz trybu odbioru przyłączy;
  •  zbadanie praktyk PWiK pod kątem nadużyć kompetencyjnych i ewentualnych naruszeń prawa.

 

Tekst ma charakter informacyjny i apelacyjny; ma stanowić podstawę do dyskusji publicznej oraz wezwanie do podjęcia działań naprawczych.

 

Autor: Andrzej Zubik, przedsiębiorca ze Zgorzelca.

Deklaracja autorstwa

Oświadczam, że jestem autorem niniejszego tekstu i wyrażam zgodę na jego publikację w niezmienionej formie przez portal ZGORZELEC.INFO Data: 18.11.2025 r.