"Z tego kryzysu wyjdziemy silniejsi..."

Na temat bezpieczeństwa (zwłaszcza energetycznego), zagrożeniu ze strony Rosji oraz nowoczesnym patriotyzmie rozmawiamy z Albertem Gryszczukiem - zgorzelczaninem, ekspertem w zakresie odnawialnych źródeł energii, rozwoju klastrów energii oraz specjalistą w zakresie innowacyjnych technologi związanych między innymi z branżą OZE.

Na temat bezpieczeństwa (zwłaszcza energetycznego), zagrożeniu ze strony Rosji oraz nowoczesnym patriotyzmie rozmawiamy z Albertem Gryszczukiem - zgorzelczaninem, ekspertem w zakresie odnawialnych źródeł energii, rozwoju klastrów energii oraz specjalistą w zakresie innowacyjnych technologi związanych między innymi z branżą OZE.

Redakcja: Napaść Rosji na Ukrainę postawiała wszystko na głowie, także sprawy związane z energetyką, a może zwłaszcza te sprawy. Wydawać by się mogło, że temat śladów węglowych, rozwoju OZE i miksu energetycznego, zszedł na dalszy plan, a teraz głównym tematem jest bezpieczeństwo energetyczne. Czy zgadza się Pan, że teraz jest to priorytetowe zadanie dla wszystkich - od polityków po specjalistów z branży energii?

Albert Gryszczuk: 24 lutego Rosja rozpoczęła wojnę w Ukrainie, całkowicie zmieniając warunki funkcjonowania europejskiej, a więc także polskiej gospodarki. Przypomnijmy, że do tego czasu 55% sprowadzanego do Polski gazu, 66% ropy naftowej i aż 75% węgla kamiennego pochodziło z Rosji. Najwyższy czas, aby Polska uniezależniła się od dostaw z tak niepewnego źródła. Już w marcu, zaraz po rosyjskiej agresji, za pośrednictwem Krajowej Izby klastrów Energii i OZE, wydaliśmy apel do rynku i decydentów, z jasnym przekazem: "Wszystkie ręce na pokład". To hasło powinno zmobilizować zarówno instytucje i podmioty związane z rozwojem odnawialnych źródeł energii, jak i wydobyciem i przetwórstwem paliw kopalnych.
Aby przeciwstawić się Rosji, potrzebna jest solidarność ponad podziałami - produkcja polskiej energii, ze wszystkich dostępnych źródeł. Nie da się ukryć, że to właśnie OZE mogą najszybciej wypełnić lukę w generacji mocy, przy ograniczeniu importu surowców z zagranicy.

Jak ważne jest bezpieczeństwo energetyczne, wiemy szczególnie tu - w powiecie zgorzeleckim - gdzie łączymy obecność kopalni węgla brunatnego, elektrowni Turów oraz nowoczesnych farm fotowoltaicznych, należących do ZKlastra.

W tym miejscu należy też podkreślić, że zespół ZKlastra oraz spółki Innovation AG znakomicie zachował się, udzielając realnej pomocy walczącym Ukraińcom. Przygotowaliśmy specjalny pojazd zadaniowy dla walczącego Kijowa. Innovation AG przerobiła samochód rajdowy RSix Team, tak aby mógł służyć jako auto ratunkowe i ewakuacyjne w ciężkich warunkach wojennych.

Pisząc krótko: pomogliśmy Ukraińcom, najlepiej jak potrafiliśmy. Auto osobiście przewiozłem przez granicę i oddałem w ręce przedstawicieli ukraińskiej armii. Wspominam o tym tylko dlatego, że swego czasu pojawiały się informacje w skrajnych/radykalnych mediach o moich rzekomych konotacjach z Rosją. Informacje te są absurdalne, nie tylko w kontekście moich działań na rzecz Ukrainy, ale również biorąc pod uwagę uhonorowania mnie Pierścieniem Niepodległości Stowarzyszenie Wspierania Bezpieczeństwa Narodowego.

Redakcja: Klastry energii, w których rozwój jest Pan tak bardzo zaangażowany, łączone są z energetyka OZE, a co za tym idzie - uważa się, że nie są to stabilne źródła energii, że zależą od warunków zewnętrznych, jak nasłonecznienie czy siła wiatru. Czy takie źródła energii mogą rzeczywiście wpłynąć na poprawę bezpieczeństwa energetycznego Polski? 

Albert Gryszczuk: Zdecydowanie! Dopiero wojna za naszą wschodnią granicą pokazała realnie, jak bardzo niewystarczające są polskie zasoby węgla. W ujęciu całościowym dla kraju, każda megawatogodzina wyprodukowana z OZE, to jedna megawatogodzina mniej, którą musielibyśmy wyprodukować z węgla.

OZE wpływają na bezpieczeństwo energetyczne również przez to, że są podstawą energetyki rozproszonej, czyli pozwalają na tworzenie wielu niezależnych rynków energii. Energetyka rozproszona, po pierwsze odciąża krajowy system energetyczny, a po drugie fizycznie jest trudna do zniszczenia, co również pokazała wojna na Ukrainie.

Obalić trzeba też mit o nieprzewidywalności źródeł OZE, takich jak fotowoltaika. Profil jej produkcji można przewidzieć co do minuty, a w skali rocznej, bardzo łatwo wyliczyć wszystkie godziny słoneczne. Źródła OZE są częścią systemu elektroenergetycznego. I jako system świetnie uzupełniają się nawzajem. Ujmując to najprościej - sama fotowoltaika, czy sam wiatrak nie są tak efektywne jak układy hybrydowe, łączące np. na jednym przyłączeniu wiatraki i PV. A jeżeli do takiego układu dodamy system magazynowania, baterie, wodór, czy elektrownie szczytowo-pompowe, powstanie w pełni wydajny system elektroenergetyczny, który potrafi się sam zbilansować.

Redakcja. Patrząc na wciąż spowolniane zmiany w zasadzie 10H jeżeli chodzi o elektrownie wiatrowe, można dojść do wniosku, że na chwilę obecną rządzący stoją na stanowisku, że bezpieczeństwo energetyczne to kopalnie i elektrownie na paliwo stałe. Czy to myślenie się zmienia? Coraz więcej mówi się o wodorze, ale wciąż więcej tutaj rozmów i teorii niż praktycznego działania. Jakie jest Pana na ten temat zdanie?

Albert Gryszczuk: Niestety, trzeba stwierdzić, że polska energetyka odnawialna rozwija się nie dzięki działaniom rządu, a raczej wbrew tym działaniom. Blokowanie rozwoju OZE w Polsce, to działanie na niekorzyść bezpieczeństwa energetycznego naszego kraju. Z drugiej strony, pochwalić należy wszystkie rządowe inicjatywy idące w kierunku wodoru.

Zklaster jest, z resztą, jednym z inicjatorów Dolnośląskiej Doliny Wodorowej. Wodór, jako paliwo przyszłości wymaga od nas wiele pracy, zwłaszcza jeśli chcemy stawiać na zielony wodór, produkowany wyłącznie ze źródeł odnawialnych. Istotny potencjał dla gospodarki wodorowej w powiecie zgorzeleckim, to przede wszystkim zasługa dużej generacji zielonej energii.

W regionie Turowa, dzięki działaniu klastra zgorzeleckiego, powstało już około 100 MW OZE, a kolejnych kilkaset zaczyna się budować. Stworzone zostało kreatywne środowisko, które wychodzi naprzeciw najważniejszym wyzwaniom energetycznym. Dodatkowo, współpraca transgraniczna ekspertów polskich, niemieckich i czeskich może pozwolić na utworzenie wyjątkowego na skalę Europy regionu technologii wodorowych.

Po zmapowaniu możliwości wdrażania projektów wodorowych na Dolnym Śląsku, okazało się, że jednym z regionów, który ma największy potencjał do rozwoju gospodarki wodorowej, także w formie współpracy międzynarodowej, jest właśnie obszar Turoszowa. Dlatego też koncepcja zastąpienia elektrowni konwencjonalnej, opartej na węglu brunatnym, przez źródła OZE stanie się realna, przy wykorzystaniu najnowocześniejszych technologii wodorowych.

Liczymy na to, że Dolnośląska Dolina Wodorowa, opierając się na silnym sektorze automotive w regionie, pozwoli na wejście gospodarki, na wyższy poziom nowoczesnych technologii. Dzięki znakomicie rozwijającej się energetyce odnawialnej, na Dolnym Śląsku, mamy szansę stać się pionierem najbardziej pożądanego kierunku, którym jest zielony wodór.

Warto podkreślić, że współpraca, w ramach Doliny, już się rozwija. Na przykład, Politechnika Wrocławska posiada laboratorium zbiorników wodorowych, Grupa Azoty już teraz zajmuje się produkcją wodoru, Toyota jest producentem pierwszego osobowego pojazdu wodorowego produkowanego na masową skalę, a na terenie ZKlastra powstaje magazyn wodorowy o pojemności ponad 2 MWh.

Polska jest z jednej strony dużym producentem wodoru, trzecim w Unii Europejskiej i piątym na świecie, ale wciąż nie mamy na rynku czystego wodoru, nadającego się do wykorzystania w sektorach takich jak np. transport.

Redakcja. Otrzymana przez Pana nagroda - Pierścień Niepodległości - związana jest między innymi z działaniami na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego. Jak Pan uważa, czy obecny kryzys może sprawić, że wyjdziemy z niego silniejsi i jeżeli tak, to co rządzący, samorządy i związane z energetyką instytucje powinny zrobić?

Albert Gryszczuk: Przede wszystkim, raz jeszcze dziękuję za wyróżnianie ze strony kapituły Stowarzyszenia Wspierania Bezpieczeństwa Narodowego. To wielki honor dla mnie, jak i całego środowiska energetyki rozproszonej i OZE. Zdaję sobie sprawę, że w dobie kryzysu energetycznego, związanego z agresją Rosji, ważna stała się dywersyfikacja dostaw i źródeł energii. Raz jeszcze podkreślę, że bezpieczeństwo energetyczne można osiągnąć, głównie stawiają na energetykę rozproszoną.

Dlatego tak ważny stał się rozwój klastrów energii, co zostało zauważone i docenione przez kapitułę SWBN. Nowoczesny patriotyzm polega na działaniach wspierających rozwój polskiego biznesu, poprzez innowacje i inwestycje. Mamy to szczęście, że u nas, w ZKlastrze, pracuje w 100% polski kapitał. Jest to też duży atut we współpracy z państwowymi instytucjami, organizacjami oraz administracją.

Odpowiadając wprost na drugą część pytania - wyjdziemy silniejsi z kryzysu wyłącznie dzięki wspomnianej już współpracy sektora prywatnego i publicznego.
Aktualne, wysokie koszty energii elektrycznej i cieplnej, niejako zmuszają samorządy do poszukiwania rozwiązań w rozmowach z podmiotami prywatnymi. Ten dialog pozwolił zidentyfikować, a co ważniejsze, zrozumieć bariery dla rozwoju lokalnych rynków energii. Po ich pokonaniu, wszyscy będziemy mogli cieszyć się z tańszego prądu, opartego o energetykę rozproszoną.