Nieprawid艂owo艣ci w wydatkach dolno艣l膮skich stacji sanepidu

Nadu偶ywanie przepis贸w ustawy covidowej w聽wojew贸dzkiej stacji sanepidu we Wroc艂awiu oraz niezachowanie zasad uczciwej konkurencji przez powiatow膮 stacj臋 w聽Wa艂brzychu w聽zwi膮zku z聽zam贸wieniem publicznym na pomoc prawn膮 - to g艂贸wne nieprawid艂owo艣ci stwierdzone podczas kontroli przeprowadzonej przez NIK.

Nadu偶ywanie przepis贸w ustawy covidowej w聽wojew贸dzkiej stacji sanepidu we Wroc艂awiu oraz niezachowanie zasad uczciwej konkurencji przez powiatow膮 stacj臋 w聽Wa艂brzychu w聽zwi膮zku z聽zam贸wieniem publicznym na pomoc prawn膮 - to g艂贸wne nieprawid艂owo艣ci stwierdzone podczas kontroli przeprowadzonej przez NIK.

Izba bada艂a w聽jaki spos贸b Wojew贸dzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna we Wroc艂awiu oraz Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w聽Wa艂brzychu planowa艂y 艣rodki na swoje funkcjonowanie w聽2021聽r. i聽jak je wydawa艂y, a聽tak偶e czy zapewni艂y warunki organizacyjno-prawne do wykonywania zada艅 statutowych i聽jakie osi膮gn臋艂y ich efekty.

W przypadku stacji we Wroc艂awiu zastrze偶enia Najwy偶szej Izby Kontroli budzi艂 przede wszystkim zakup prawie 1400 licencji MS Office za niemal 4聽mln聽z艂 (3860 tys. z艂). Wbrew przepisom, zamiast ustawy dotycz膮cej zam贸wie艅 publicznych wykorzystano do tego zapisy ustawy o聽szczeg贸lnych rozwi膮zaniach zwi膮zanych z聽zapobieganiem, przeciwdzia艂aniem i聽zwalczaniem COVID-19, innych chor贸b zaka藕nych oraz wywo艂anych nimi sytuacji kryzysowych. Skorzystanie z聽tych przepis贸w umo偶liwi艂o zakup licencji bez rozpisania konkursu ofert, w聽przyspieszonym trybie.

Dyrektor stacji wyja艣nia艂 kontrolerom NIK, 偶e realizowanie podstawowych zada艅 Pa艅stwowej Inspekcji Sanitarnej w聽przypadku COVID-19, a聽wi臋c identyfikacja ognisk zaka偶enia i聽kierunk贸w szerzenia si臋 epidemii, podj臋cie dzia艂a艅 zapobiegawczych i聽zwalczanie epidemii wymaga tak偶e zbierania i聽analizowania danych, sporz膮dzania raport贸w i聽przesy艂ania ich w艂a艣ciwym instytucjom. W聽opinii dyrektora zakup licencji umo偶liwi艂 tworzenie takiej dokumentacji w聽czasie rzeczywistym, a聽tak偶e komunikacj臋 na platformie Microsoft Teams oraz prac臋 zdaln膮 zalecan膮 w聽pi膮tej i聽we wcze艣niejszych falach epidemii.

Zapisy ustawy covidowej mo偶na jednak stosowa膰 tylko wtedy, kiedy zachodzi wysokie prawdopodobie艅stwo szybkiego i聽niekontrolowanego rozprzestrzeniania si臋 choroby lub je偶eli wymaga tego ochrona zdrowia publicznego. Wojew贸dzka stacja sanepidu we Wroc艂awiu przeciwdzia艂a艂a epidemii od momentu jej wybuchu, tak wi臋c, zdaniem NIK, wydatek zwi膮zany z聽zakupem licencji MS Office nie by艂 zwi膮zany z聽nag艂膮 potrzeb膮, kt贸rej nie mo偶na by艂o przewidzie膰, a聽stosowne post臋powanie mog艂o by膰 przygotowane i聽przeprowadzone zgodnie z聽obowi膮zuj膮cymi przepisami. W zwi膮zku z聽tym NIK z艂o偶y艂a w tej sprawie zawiadomienie o聽podejrzeniu naruszenia dyscypliny finans贸w publicznych.

Najwy偶sza Izba Kontroli mia艂a r贸wnie偶 zastrze偶enia do sfinansowania, g艂贸wnie z聽Funduszu Przeciwdzia艂ania COVID-19, wynagrodze艅 za nadgodziny i聽dodatki specjalne dla pracownik贸w stacji, kt贸rzy nie wykonywali czynno艣ci kontrolnych w聽zakresie zapobiegania i聽zwalczania chor贸b zaka藕nych. W聽sumie przyznano na ten cel i聽wyp艂acono 296,5 tys. z艂, w聽tym 26 tys. z艂 ze 艣rodk贸w bud偶etowych stacji. Z kontroli wynika艂o, 偶e dodatki wyp艂acono m.in. informatykom, pracownikom sekcji do spraw zam贸wie艅 publicznych, dzia艂u administracyjno-technicznego, kadr i聽szkole艅 wewn臋trznych czy ekonomicznego. Przyznano je tak偶e g艂贸wnemu ksi臋gowemu i聽zast臋pcy dyrektora ds. ekonomiczno-administracyjnych.

Zdaniem dyrektora stacji wszyscy ci pracownicy zajmowali si臋 sprawami zwi膮zanymi z聽epidemi膮 COVID-19, od przygotowania stanowisk dla pracownik贸w Wirtualnej Stacji, przez administrowanie systemem do obs艂ugi bada艅 PCR SARS-CoV-2, nadzorowanie i聽koordynowanie prac laboratori贸w covidowych s艂u偶b sanitarnych, po gromadzenie i聽przekazywanie w艂a艣ciwym organom informacji zwi膮zanych z聽epidemi膮. NIK zwraca jednak uwag臋 na to, 偶e 偶adna z聽tych czynno艣ci nie by艂a czynno艣ci膮 kontroln膮, a聽zgodnie z聽rozporz膮dzeniem tylko za takie czynno艣ci mo偶na by艂o przyzna膰 dodatek specjalny, dlatego zdaniem Izby konieczne jest odzyskanie nienale偶nie wyp艂aconych niemal 300 tys. z艂.

Jako dzia艂anie nierzetelne NIK oceni艂a niewywi膮zanie si臋 przez stacj臋 we Wroc艂awiu z聽wi臋kszo艣ci zalece艅 dotycz膮cych kontroli stanu technicznego jej budynk贸w i聽znajduj膮cych si臋 w聽nich instalacji.Nie przeprowadzono r贸wnie偶 wymaganych kontroli pracowni rentgenowskich pod k膮tem higieny radiacyjnej. Zdaniem kierownika Oddzia艂u Higieny Radiacyjnej stacji wynika艂o to聽z brak贸w kadrowych, z聽tego, 偶e ro艣nie liczba podmiot贸w posiadaj膮cych aparaty rentgenowskie, maleje natomiast liczba pracownik贸w mog膮cych przeprowadzi膰 kontrole.

W przypadku Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w聽Wa艂brzychu najwi臋ksze zastrze偶enia NIK budzi korzystanie przez ni膮 z聽pomocy prawnej by艂ego pracownika, kt贸ry pe艂ni jednocze艣nie funkcj臋 Prezesa Samorz膮dowego Kolegium Odwo艂awczego w聽Wa艂brzychu. Z kontroli wynika艂o, 偶e do wsp贸艂pracy dosz艂o w聽ramach zam贸wienia publicznego przeprowadzonego bez rozpisania konkursu, a聽wi臋c bez zachowania zasad uczciwej konkurencji. W聽ramach umowy zleceniobiorca zagwarantowa艂 obecno艣膰 prawnika w聽siedzibie stacji trzy razy w聽tygodniu, w聽pozosta艂ym okresie pomoc mia艂a by膰 udzielana telefonicznie lub e-mailowo.

Wbrew obowi膮zuj膮cym w聽stacji regulacjom wewn臋trznym projekt umowy w聽tej sprawie nie zosta艂 zweryfikowany pod wzgl臋dem prawnym, a聽zawarta umowa nie zabezpieczy艂a w聽spos贸b nale偶yty interes贸w stacji. W聽umowie nie uwzgl臋dniono bowiem kar umownych z聽tytu艂u nienale偶ytego 艣wiadczenia us艂ug, przewidziano tak偶e p艂atny urlop wypoczynkowy dla prawnika 艣wiadcz膮cego us艂ugi. Nierzetelnie rozliczano r贸wnie偶 wydatki na 艣wiadczenie pomocy prawnej, bowiem p艂acono za ni膮 w聽trakcie ka偶dego miesi膮ca rozliczeniowego, a聽nie po jego zako艅czeniu.

Dyrektor powiatowej stacji w聽Wa艂brzychu wyja艣nia艂a, 偶e specyfika spraw prowadzonych przez radc臋 prawnego wymaga bieg艂ej znajomo艣ci zakresu dzia艂ania Inspekcji Sanitarnej, dlatego konieczna jest wsp贸艂praca z聽osob膮 solidn膮, dyspozycyjn膮 i聽zaufan膮. Niekt贸re sprawy trwaj膮 kilka lata i聽ryzykowana by艂aby, w聽opinii dyrektor stacji, coroczna zmiana radcy.

Rynek us艂ug prawniczych jest jednak wysoce konkurencyjny, a聽wykonywanie zawodu radcy prawnego, co do zasady, odbywa si臋 z聽poszanowaniem okre艣lonych zasad prawnych i聽etycznych. Nie by艂o wi臋c powod贸w, zdaniem NIK, by wi膮za膰 wskazane przez dyrektor stacji przymioty radcy prawnego z聽konkretn膮 osob膮. W opinii Izby w聽tym przypadku dosz艂o nie tylko do dzia艂a艅 niezgodnych z聽wewn臋trznymi regulacjami, mog艂o tak偶e doj艣膰 do konfliktu interes贸w, co Izba identyfikuje jako mechanizmy korupcjogenne.

NIK stwierdzi艂a tak偶e w聽obu stacjach sanepidu przypadki nienaliczania i聽niewykazywania w聽ksi臋gach rachunkowych, a聽w聽konsekwencji m.in. w聽sprawozdaniu rocznym z聽wykonania planu dochod贸w bud偶etowych za rok 2021, odsetek za zw艂ok臋 w聽regulowaniu kar na艂o偶onych przez kontrolowane stacje. W聽przypadku Wroc艂awia chodzi w聽sumie o聽ponad 14 tys. z艂, jednak w聽przypadku Wa艂brzycha o聽niemal 202 tys. z艂.

Najwy偶sza Izba Kontroli zwraca r贸wnie偶 uwag臋 na to, 偶e w聽2021聽r. w聽sprawach zwi膮zanych z聽warunkami pracy, w聽tym zw艂aszcza w聽kwestiach dotycz膮cych wynagradzania pracownik贸w, w聽obu kontrolowanych stacjach stosowano Ponadzak艂adowy uk艂ad zbiorowy z聽2007聽r. W聽zwi膮zku ze zmianami w聽administracji publicznej, kt贸re mia艂y miejsce dwa lata p贸藕niej, obowi膮zywanie Uk艂adu jest kwesti膮 sporn膮 pomi臋dzy organami Pa艅stwowej Inspekcji Sanitarnej, a聽Ministrem Zdrowia. Zdaniem ministra Uk艂ad przesta艂 obowi膮zywa膰, a聽wynikaj膮ce z聽niego uprawnienia przys艂ugiwa艂y pracownikom do czasu zmiany dotychczasowych warunk贸w pracy i聽p艂acy, okre艣lonych np. w聽ich indywidualnych umowach. Zapisy uk艂adu, pod wzgl臋dem finansowym, s膮 dla pracownik贸w korzystniejsze. W聽opinii G艂贸wnego Inspektora Sanitarnego powinny by膰 nadal stosowane.

殴r贸d艂o: NIK