Zostałeś wydziedziczony? Nie wszystko stracone
Czy wiesz, na czym polega wydziedziczenie? Od razu uprzedzam, że gdy zmarły nie zapisał Ci nic w testamencie i uważasz, że zostałeś wydziedziczony, to jesteś w błędzie.
Jeśli czytałeś moje poprzednie artykuły, wiesz już, że gdy zostałeś pominięty przez spadkodawcę za życia albo nie zostałeś powołany w testamencie, a jesteś osobą najbliższą dla zmarłego, przysługuje Ci roszczenie o zachowek. Wydziedziczenie polega na pozbawieniu Cię zachowku. Krótko mówiąc, zostajesz z niczym.
Spadkodawca może dokonać wydziedziczenia najbliższego członka rodziny tylko w testamencie. I musi mieć do tego naprawdę ważne powody. Kodeks cywilny przewiduje tylko 3 przypadki, gdy wydziedziczenie jest możliwe.
Pierwszy zachodzi wtedy, gdy spadkobierca wbrew woli spadkodawcy świadomie, celowo i uporczywie postępuje w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, np. prowadzi naganny tryb życia, prowadzi się niemoralnie, popełnia przestępstwa, nie chce podjąć pracy, żyjąc na koszt testatora. Na pewno nie będzie takim powodem wybranie innej drogi zawodowej niż oczekiwał spadkodawca. Zachowania spadkobiercy powinny trwać przez dłuższy czas i być sprzeczne z wolą spadkodawcy. Jednorazowy wybryk nie może być powodem wydziedziczenia.
Druga przesłanka wydziedziczenia zachodzi wówczas, gdy spadkobierca dopuści się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu lub wolności, albo dopuści się rażącej obrazy czci. Nie będzie powodem wydziedziczenia zachowanie (mimo iż naganne) polegające na dokonaniu kradzieży pieniędzy spadkodawcy.
Wreszcie przypadek trzeci. Spadkobierca uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych, czyli nie utrzymuje z nim kontaktów, nie udziela wsparcia w potrzebie, nie interesuje się chorym spadkodawcą, zrywa więź. W praktyce to z tym przypadkiem spotykam się najczęściej. Jeśli to spadkodawca zerwał więź, nie chciał utrzymywać kontaktu, odrzucał pomoc, odrzucał próby kontaktu, nie będzie mógł dokonać wydziedziczenia.
Aby „odzyskać” prawo do zachowku, możesz próbować podważyć cały testament, w którym zostałeś wydziedziczony. Nie jest to łatwe. Dużo większe szanse daje skuteczne zakwestionowanie samych powodów wydziedziczenia, które powołał spadkodawca. Możesz też uzyskać przebaczenie spadkodawcy, gdyż wówczas nie będzie mógł Cię wydziedziczyć. Ale uważaj, bo jeśli najpierw Cię wydziedziczył, a potem przebaczył, to trzeba zmienić treść testamentu.
Na koniec uwaga. Czasem nie warto walczyć o zachowek. Jeśli zostałeś wydziedziczony, a masz dzieci, to w Twoje miejsce wejdą właśnie one. A jeśli są małoletnie, przysługujący im udział spadkowy wyniesie 2/3, a nie 1/2.
I pamiętaj. Skutki wydziedziczenia dotyczą tylko osoby wydziedziczonej.