Arena projektu TriLand – Gospodarka
Obszar Trójgraniczny, znajdujący się na styku Saksonii, Dolnego Śląska i Północnych Czech, jest regionem o unikalnych wyzwaniach i możliwościach rozwoju. Jego specyficzne położenie geograficzne oraz procesy transformacji energetycznej stawiają przed nim zarówno szanse, jak i zagrożenia. W odpowiedzi na te wyzwania powstało polsko-niemieckie przedsięwzięcie w ramach programu Interreg Polska-Saksonia: TriLand – Transgraniczne Centrum Transformacji. Celem projektu jest zacieśnienie współpracy w obszarze transformacji energetycznej i regionalnej, a także wykorzystanie potencjału trójstyku do stworzenia fundamentów dla skoordynowanego i zrównoważonego rozwoju tego obszaru.
Przebieg wydarzenia
3 czerwca 2025 roku w siedzibie Stowarzyszenia Rozwoju Innowacyjności Energetycznej w Zgorzelcu odbyła się trzecia arena projektu TriLand tym razem poświęcona gospodarce. Spotkanie miało na celu kontynuację wymiany doświadczeń oraz analizę kompetencji, istniejących strategii i regionalnych potrzeb w zakresie transformacji energetycznej i kształtowania regionalnej transformacji gospodarczej. W arenie uczestniczyli lokalni interesariusze, eksperci oraz przedstawiciele samorządów lokalnych, m.in. landrat (starorsta) powiatu Görlitz Dr. Stephan Meyer i Paweł Tomczyk Zastępca Wójta Gminy Zgorzelec
Podczas spotkania poruszono kluczowe tematy związane z transformacją energetyczną. Jednym z głównych zagadnień była kwestia, czy odejście od węgla i transformacja energetyczna to zagrożenie, czy szansa dla rozwoju gospodarczego i przemian w regionie przygranicznym. Dyskutowano również o perspektywach przemysłu, przedsiębiorców i rzemieślników w zdekarbonizowanej przyszłości oraz o specyficznych dla regionu mocnych i słabych stronach. Istotnym elementem rozmów były także ramy polityki regionalnej i gospodarczej niezbędne do wspierania mocnych stron i eliminowania słabości.
Prezentacje i wystąpienia
Podczas wydarzenia, założenie projektu przedstawili m.in. Prof. dr Robert Knippschild (Interdyscyplinarne Centrum Transformacyjnej Rewitalizacji Miast), Joanna Tokarczuk (STORIE) oraz Kinga Hartmann-Wóycicka (Fundacja Pamięć, Edukacja, Kultura). Frank Großmann z Izby Przemysłowo-Handlowej w Dreźnie przedstawił wyzwania i szanse transformacji Łużyc z dzisiejszej perspektywy. Albert Gryszczuk właściciel firmy Innovation AG, zaprezentował wyzwania i przyszłość klastrów energetycznych oraz elektromobilności, w tym historię zgorzeleckiego klastra energetycznego i powstania pierwszego polskiego samochodu elektrycznego. Armin Hübner z Piekarni Hübner wskazał na konieczność transgranicznych platform wymiany informacji, podkreślając, że „często prawa ręka nie wie, co robi lewa ręka” w kontekście działań inwestycyjnych na poziomie lokalnych samorządów.
Kluczowe wnioski i emocje
Wśród kluczowych gości i prelegentów byli reprezentanci przemysłu węglowego: dr Erik Federau z Lausitz Energie Kraftwerke AG (LEAG) oraz Marek Mróz, Dyrektor Oddziału ELT z PGE GiEK S.A.
Dr Erik Federau wskazał na zakres działań transformacyjnych oraz zweryfikował techniczną możliwość odejścia strony niemieckiej od węgla do roku 2038 jako bardzo optymistyczną. Marek Mróz z kolei przybliżył plany inwestycyjne PGE w regionie i zapowiedział oczekiwaną przez społeczeństwo lokalne strategię biznesową PGE. Warto podkreślić, że to nie merytoryczne wystąpienia wzbudziły największe emocje, lecz fakt, że PGE po raz pierwszy uczestniczyła w tego rodzaju wydarzeniu, inicjując dialog i wymieniając się wiedzą w kameralnym gronie. Rozmowy były prowadzone na wysokim poziomie, z poszanowaniem wszystkich stron. Jednym z tematów wymiany między p. Mrozem a p. Federau były programy dobrowolnych odejść z pracy oraz kwestie inwestycji w OZE.
Wydarzenie w siedzibie STORIE było istotnym krokiem w kierunku zacieśnienia współpracy transgranicznej w obszarze transformacji energetycznej. Uczestnicy podkreślali znaczenie dialogu i wymiany wiedzy dla skutecznego wdrażania zmian w regionie Trójgranicznym. Wnioski z wydarzenia wskazują na potrzebę dalszej współpracy, większego wzajemnego zrozumienia i koordynacji działań na poziomie lokalnym i regionalnym. Przyszłe kroki obejmują rozwijanie transgranicznych platform wymiany informacji oraz wspólne wypracowywanie strategii rozwoju, które pozwolą na pełne wykorzystanie potencjału regionu w kontekście transformacji energetycznej.