System kaucyjny startuje już od października - jak się przygotować?
Od października w Polsce zacznie obowiązywać system kaucyjny, a w sklepach pojawią się pierwsze opakowania ze znakiem kaucji. O tym, jak przygotować się do jego startu, mówiła wiceministra klimatu i środowiska Anita Sowińska podczas konferencji prasowej 14 sierpnia 2025 r.
Najważniejsze informacje:
- Wszystkie sklepy sprzedające produkty ze znakiem kaucji będą zobowiązane do pobierania kaucji.
- Duże sklepy (powyżej 200 m2) będą przyjmowały wszystkie opakowania w ramach systemu kaucyjnego.
- Małe sklepy (do 200 m2) co do zasady będą zobowiązane tylko do pobierania kaucji. Będą mogły też dobrowolnie przyjmować wszystkie opakowania lub ograniczyć przyjmowanie tylko do tych opakowań, które mają w swoim asortymencie.
- Sklepy prowadzące sprzedaż napojów w butelkach szklanych wielokrotnego użytku będą prowadziły punkt zbiórki dla takich opakowań niezależnie od swojej powierzchni.
Od października opakowania oznaczone symbolem kaucji będą stopniowo pojawiać się na półkach. System kaucyjny to rozwiązanie, które działa już w wielu krajach Europy i sprawdza się w praktyce. Dzięki temu wspieramy gospodarkę obiegu zamkniętego, zmniejszamy emisję CO₂ i ograniczamy liczbę porzuconych odpadów wokół nas - powiedziała wiceministra klimatu i środowiska Anita Sowińska.
Rola sklepów w systemie kaucyjnym
Wszystkie sklepy, które będą sprzedawały produkty w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym powinny do niego przystąpić. Ich obowiązki będą się jednak różnić w zależności od wielkości sklepu i asortymentu:
- przyjmowanie i rozlicznie kaucji z operatorem - będzie to obowiązek wszystkich placówek handlowych, które prowadzą sprzedaż produktów objętych znakiem kaucji,
- przyjmowanie i rozliczanie zwrotów opakowań objętych kaucją:
- sklepy o powierzchni handlowej powyżej 200 m2, które prowadzą sprzedaż produktów objętych kaucją,
- sklepy mniejsze, które prowadzą sprzedaż produktów w butelkach szklanych wielokrotnego użytku,
- sklepy mniejsze, które dobrowolnie chcą przyjmować zwroty opakowań.
Przyjmowanie i rozliczanie kaucji z operatorem
Każdy sklep prowadzący sprzedaż napojów w opakowaniach objętych kaucją do 1 października br. musi podpisać umowę z wybranym operatorem. Należy przy tym ustalić zakres współpracy, terminy realizacji rozliczeń pobranej kaucji i sposoby raportowania ilości nabytych i sprzedanych napojów w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym. Listę operatorów można znaleźć w internecie, m.in. na stronie MKiŚ.
Przyjmowanie i rozliczanie zwrotów opakowań objętych kaucją
Każdy sklep zobowiązany do prowadzenia punktu zbiórki opakowań w ramach systemu kaucyjnego powinien do 1 października skontaktować się z wybranym operatorem, ustalić zakres współpracy i podpisać umowę. Należy przy tym zwrócić uwagę, aby w umowie były wyraźnie wskazane:
- terminy realizacji rozliczeń pobranej i zwróconej kaucji,
- sposoby raportowania ilości nabytych i sprzedanych napojów w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym,
- ilość zwróconych opakowań,
- wysokość pobranych, zwróconych i niezwróconych kaucji,
- wysokość handling fee, czyli przysługującej placówce handlowej opłaty za prowadzenie punktu zbiórki.
Powyższe działania powinien także podjąć sklep, który nie jest zobowiązany do prowadzenia punktu zbiórki opakowań, ale chce uczestniczyć w nim dobrowolnie.
W porozumieniu z operatorem, w zależności od możliwości sklepu, należy również określić sposób prowadzenia zbiórki. Może to się odbywać ręcznie przy kasie lub w punkcie obsługi klienta. Można również skorzystać z oferowanych przez operatorów automatów, które przyjmują opakowania od klientów. Taki automat może po przyjęciu objętych kaucją opakowań wydawać klientowi np. bon do wykorzystania przy zakupach. Klient ma prawo jednak zażądać jego wymiany na formę pieniężną i sklep musi to umożliwić, np. w kasie lub punkcie obsługi klienta.
Wprowadzenie systemu kaucyjnego przyniesie wiele korzyści. Pomoże ograniczyć ilość surowców używanych do produkcji opakowań plastikowych, aluminiowych i szklanych, ograniczy śmiecenie w parkach czy lasach oraz ułatwi zrozumienie prostego schematu: opakowanie to surowiec, który da się wykorzystać ponownie.
Źródło: MKiŚ