XVI Forum Pamięci w Sztutowie - Jaka Pamięć i jaka jej przyszłość? Dlaczego świętujemy rocznice?
W dniach 4 i 5 września obradowało w Sztutowie XVI Forum Pamięci, w którym udział wzięli przedstawiciele polskich muzeów martyrologicznych, a program obrad przygotowany został przez Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau oraz Muzeum Stutthof pod kierunkiem ich dyrektorów – Piotra Cywińskiego i Piotra Tarnowskiego.
Fundacja Pamięć Edukacja Kultura, prowadząca Miejsce Pamięci Stalag VIII A w Zgorzelcu, została po raz drugi zaproszona przez organizator ów do udziału w eksperckich obradach elity polskich muzealników w tym obszarze tematycznym.
Uczestnikami Forum były: Państwowe Muzeum na Majdanku, Muzeum Dulag 121, Muzeum Więzienia Pawiak, Muzeum Warszawy, Muzeum KL Płaszów, Muzeum Dzieci Polskich z Łodzi, Muzeum Katyńskie w Warszawie, Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach, Muzeum Narodowe w Lublinie, Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi –Oddział Martyrologii Radogoszcz, Muzeum Treblinka, Muzeum Martyrologii Wielkopolan-Fort VII w Poznaniu. Wystąpienia podzielone były na następujące bloki tematyczne: Rocznice, Przyszłość pamięci i narracje, Media, Inwestycje i projekty, Wystawiennictwo, Edukacja, Archeologia i autentyzm.
Kinga Hartmann reprezentująca Fundację Pamięć Edukacja Kultura wystąpiła w sesji „Przyszłość pamięci” z referatem „(Nie)Pamięć pogranicza polsko-niemieckiego”.
Te bardzo intensywne dwa dni pokazały niezwykle szerokie spektrum tematów, a także możliwości działania w obszarze pamięci o II wojnie światowej oraz konieczność określenia nowych celów. Hasło „Nigdy więcej wojny” musimy schować do materiałów archiwalnych. Wokół nas toczą się wojny, nasze młode pokolenie brunatnieje. Więc potrzebne są i inne hasła i inne metody. Konieczność zmian w edukacji historycznej i inna, niż ta wcześniej rozumiana, ogromna rola mediów, to są na pewno nowe wyzwania dla wszystkich.
Niezwykłe osiągnięcia w tym zakresie ma największe polskie muzeum martyrologiczne – Muzeum Auschwitz-Birkenau. Doskonały zespół, poważne środki finansowe umożliwiły zbudowanie muzeum należącego do czołówki światowej.
Również inne Muzea, tu chciałabym wymienić KL Płaszów, opracowują nowoczesne formy pracy i wystawiennictwa. Niesłychanie ciekawe były prezentacje Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach i wiele, wiele innych.
Pytanie o edukację powracało bez względu na temat danej sesji. Mamy do czynienia z nową formacją młodych ludzi, którzy wiedzę czerpią z krótkich form typu TikTok i podobnych mediów. Jak opracować przekaz, który będzie atrakcyjny, a jednocześnie pozostanie w zgodzie z wiedzą. Na jakie elementy należy uważać, aby zapobiec „handlowaniu pamięcią”. Cieszy mnie bardzo, że właśnie ten termin pojawił się podczas obrad. Takie bowiem uczucia z pogranicza powierzchownego „biznesu pamięci” przychodzą i mnie do głowy, kiedy obserwuję działalność niektórych podmiotów zajmujących się historią. Ma być przyjemnie i z sukcesem. Więc ustawimy się pod tablicą pamiątkową, zrobimy szybkie zdjęcie, szybko uderzymy w klawisze komórki lub laptopa, wpiszemy liczbę godzin i przystąpimy do następnego „projektu”.
Czy o to nam chodzi?
Wracając do Sztutowa i obrad XVI Forum Pamięci, chciałabym serdecznie podziękować za przyjęcie do tego znakomitego grona Fundacji Pamięć Edukacja Kultura.
Chciałabym również złożyć na ręce organizatorów wyrazy uznania. Te spotkania to piękna, mądra i niezwykle ważna idea wspólnoty nad pracą o pamięci wprowadzana w życie.
Fundacja Pamięć Edukacja Kultura
Kinga Hartmann
Fot.Muzuem Stutthof w Sztutowie. Niemeicki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady (1939-1945)