Noc pogrom贸w
Noc z 8 na 9 listopada 1938 r. nazywamy noc膮 pogrom贸w albo noc膮 kryszta艂ow膮.
Tej nocy w Niemczech boj贸wki NDSAP rozpocz臋艂y pogromy obywateli niemieckich pochodzenia 偶ydowskiego. Napadano na domy i mieszkania 偶ydowskie, pl膮drowano sklepy, wybijano szyby wystawowe i okna w mieszkaniach, podpalano synagogi.
Pretekstem do tych dzia艂a艅 by艂 zamach w Pary偶u, kt贸rego w akcie zemsty i rozpaczy dokona艂 Herszel Grynszpan. Gryszpan, przebywaj膮cy w Pary偶u, wtargn膮艂 do ambasady Niemiec i odda艂 kilka strza艂贸w z rewolweru do sekretarza ambasady Ernsta von Ratha, s膮dz膮c, 偶e strzela do ambasadora. Grynszpan chcia艂 w ten spos贸b wzi膮膰 odwet za wysiedlenia z Niemiec do Polski ok. 17 tys. 呕yd贸w polskich nieposiadaj膮cych paszport贸w niemieckich. Wysiedlonych przetrzymywano w Zb膮szyniu, ma艂ej nadgranicznej miejscowo艣ci po polskiej stronie w ur膮gaj膮cych godno艣ci ludzkiej warunkach. W grupie wysiedlonych znajdowa艂a si臋 rodzina Grynszpana.
W tym samym czasie w piwnicy ratusza w Monachium odbywa艂o si臋 zebranie cz艂onk贸w NSDAP. Silnie anty偶ydowskie przem贸wienia wyg艂osili Adolf Hitler i Joseph Goebels. Da艂y one has艂o do dzia艂a艅 kom贸rek partii i boj贸wek w ca艂ym kraju.
Pogromy mia艂y miejsce tak偶e w Austrii, kt贸ra od marca 1938 r. stanowi艂a cz臋艣膰 Niemiec.
R贸wnie偶 w G枚rlitz rozpocz臋to demolowanie sklep贸w i prze艣ladowania cz艂onk贸w diaspory 偶ydowskiej. Podpalon膮 synagog臋 uratowa艂a od zniszczenia stra偶 po偶arna. Do tej pory nie wiadomo, kto j膮 wezwa艂 i z jakich powod贸w. R贸偶ne s膮 w tej sprawie domniemania.
W G枚rlitz corocznie odbywaj膮 si臋 uroczysto艣ci przypominaj膮ce te wydarzenia. Bior膮 w nich udzia艂 przedstawiciele w艂adz miejskich i zaanga偶owani mieszka艅cy.
Fundacja Pami臋膰 Edukacja Kultura
Kinga Hartmann