Subregion Turów konsekwentnie obecny przy rozmowach o transformacji
W Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej odbyło się trzecie posiedzenie Rady ds. Sprawiedliwej Transformacji. Spotkanie zorganizowano na zaproszenie minister Katarzyny Pełczyńskiej-Nałęcz i ministra Jacka Karnowskiego. W sali obrad zasiedli przedstawiciele resortów, regionów objętych FST, eksperci i partnerzy społeczni. Obecny był także Subregion Turów- tym razem Rafał Gronicz, Zbigniew Zjawin, Wojciech Dobrołowicz i Joanna Tokarczuk.
Region, który – mimo że nie otrzymuje środków z tego funduszu – uczestniczy w każdym spotkaniu dotyczącym transformacji. Reprezentanci regionu podkreślają, że chcą śledzić zmiany, korzystać z doświadczeń innych województw i przypominać, że proces odejścia od węgla dotyczy również miejsc pominiętych w aktualnym podziale wsparcia.
W pierwszej części obrad przedstawiciele regionów przedstawili postępy we wdrażaniu FST. Ciekawie zaprezentowało się województwo śląskie, które pokazało kilka projektów realizowanych na dużą skalę. Na dobrej drodze jest też Bełchatów, gdzie prace idą sprawnie i już widać pierwsze efekty. W województwie dolnośląskim wsparcie obejmuje na razie jedynie obszar wałbrzyski, co pokazuje, że w regionie są jeszcze duże potrzeby i sporo do zrobienia poza tą częścią województwa.
W drugiej części przedstawiono wyniki ewaluacji FST. Zwrócono uwagę na opóźnienia wynikające z przedłużających się procedur i złożoności inwestycji. Jednocześnie podkreślono, że Polska na tle innych państw radzi sobie dobrze i jest oceniana jako kraj, który skutecznie wdraża ten instrument. Dużo miejsca poświęcono też zmianom zapowiadanym przez Komisję Europejską w polityce spójności po 2028 roku. Mówiono o odejściu od podziału funduszy na osobne instrumenty, o większej odpowiedzialności państw za programowanie środków i o konieczności skupienia się na efektach, a nie liczbie projektów. Wskazano też na wyzwania wynikające z nowego poziomu współfinansowania w regionach, które przejdą do wyższej kategorii rozwoju.
W dalszej części spotkania przedstawiono wyniki projektu wspierającego transformację w Polsce. Mowa była o zagospodarowaniu terenów pogórniczych, wspólnotach energetycznych, aktywizacji społecznej i zawodowej mieszkańców oraz o angażowaniu ich w proces przygotowywania zmian.
Podczas dyskusji głos zabrał Rafał Gronicz, przewodniczący Komitetu Transformacji Subregionu Turów. Przypomniał, że już wcześniej składano wniosek o powołanie Pełnomocnika Rządu ds. Transformacji.
Jak zaznaczył:
„Obecnie transformacją zajmuje się kilka ministerstw, co utrudnia zarówno proces decyzyjny, jak i komunikację. Jedna odpowiedzialna osoba po stronie rządu bardzo poprawiłaby współpracę”.
Joanna Tokarczuk, prezes Storie, zwróciła z kolei uwagę na konsekwencje pominięcia Subregionu Turów we wsparciu z FST.
„Chcemy, aby pamiętano o regionach, które nie otrzymały środków, zwłaszcza w kontekście planowania transformacji w nowej perspektywie finansowej. Już teraz warto rozważyć wykorzystanie takich instrumentów jak Fundusz Modernizacyjny” – podkreśliła.
Z perspektywy Subregionu Turów spotkanie pokazało, jak szybko zmieniają się zasady programowania wsparcia i jak ważne jest uczestniczenie w tych rozmowach na bieżąco.
Wnioski z realizacji FST, prezentacje regionów i zapowiedzi zmian w polityce spójności tworzą obraz procesu, który w najbliższych latach będzie wymagał jeszcze większej koordynacji i starannego planowania. Dla Turowa to także sygnał, że teraz rozpoczyna się moment projektowania nowych zasad i warto być przy tym stole, by region nie został pominięty po raz kolejny.